Κατά τον μεσαίωνα το παιχνίδι της μπάλας εξέφραζε τον ανταγωνισμό ανάμεσα σε γειτονικά χωριά ή μεταξύ φατριών του ιδίου χωριού. Παιζόταν με διαφορετικούς κανονισμούς από τόπο σε τόπο και ήταν εντελώς διαφορετικοί από εκείνους της αρχαιότητας. Η επιδίωξη της νίκης γινόταν με ιδιαίτερο φανατισμό και αυτό άρχισε να προβληματίζει τους φορείς της εξουσίας. Μάλιστα ο Ερρίκος ο Β΄ της Αγγλίας έφθασε στο σημείο να απαγορεύσει το παιχνίδι, γιατί ο μεγάλος ενθουσιασμός που έδειχναν οι υπήκοοι του, οδηγούσε πολλές φορές σε υπερβολές και ακρότητες. Όπως προκύπτει από ένα χρονικό του Λονδίνου του 1175, οι κάτοικοι άρχισαν να διαμαρτύρονται για τον επικίνδυνο και βίαιο τρόπο με τον οποίο παιζόταν το ποδόσφαιρο κατά τη διάρκεια του καρναβαλιού. ο παιχνίδι με τη μπάλα ξεκίνησε στους αγρούς και τους δρόμους ανάμεσα σε αγροτόπαιδα και μαθητευόμενους. Ήταν ένα λαϊκό παιχνίδι με ραγδαία ανάπτυξη που άνηκε στο λαό. Στα μάτια των αρχών και της υψηλής κοινωνίας όμως, δεν ήταν τίποτε περισσότερο από ένα χυδαίο, θορυβώδες χόμπι, που από το 14ο αιώνα και μετά, ο αξιοσέβαστος και ο ευσεβής κύκλος το παρατηρούσε με αποστροφή και κατέβαλλε συνεχείς προσπάθειες για να εμποδιστεί η ανάπτυξη του. Κρατούσε τους ανθρώπους μακριά από την άσκηση των χριστιανικών καθηκόντων τους και από τα επαγγέλματα τους, και επομένως από τα συμφέροντα των εργοδοτών τους. Σπαταλούσε χρόνο που θα μπορούσε να είχε χρησιμοποιηθεί επικερδώς στην πρακτική της τοξοβολίας και άλλων στρατιωτικών δεξιοτήτων. Αλλά παρόλο που οι νομοταγείς δήμαρχοι, σερίφηδες και οι κληρικοί προσπάθησαν να το πατάξουν, η επίδραση τους ήταν ελάχιστη έως μηδαμινή και ο κόσμος απλά συνέχιζε να παίζει |
Η ιστορία του ποδοσφαίρου
| Η ανάγκη δημιουργίας ενός κανονισμού για το άθλημα που σήμερα ονομάζουμε ποδόσφαιρο γεννήθηκε στα μέσα του 19ου αιώνα, προκειμένου να οριοθετηθεί το παιχνίδι σε σχέση με άλλα παρόμοια, όπως το ράγκμπι, που παίζονταν στα δημόσια σχολεία της Αγγλίας. Οι πρώτοι κανόνες τέθηκαν στο περίφημο κολέγιο του Κέιμπριτζ το 1848, σε μία συνεδρίαση στην οποία συμμετείχαν εκπρόσωποι από τα κολέγια Ίτον, Χάροου και Ράγκμπι. Εννέα χρόνια αργότερα, το πρώτο ποδοσφαιρικό σωματείο, η Σέφιλντ, προσέθεσε τους δικούς της και διαφοροποίησε κάποιους άλλους. Όλες αυτές οι προσπάθειες κορυφώθηκαν το 1863. Στις 26 Οκτωβρίου, αντιπρόσωποι ομάδων κι ενός κολεγίου συγκεντρώθηκαν στην Ταβέρνα των Μασόνων στο Λονδίνο, όπου συμφώνησαν στην ίδρυση της Ένωσης Ποδοσφαίρου Αγγλίας και στη δημιουργία των κανονισμών που διέπουν το άθλημα έως σήμερα. Τότε γεννήθηκε και ο όρος «soccer», όπως ονομάζεται το ποδόσφαιρο στ’ αγγλικά. Η λέξη προέρχεται από τη σύντμηση δύο λέξεων: Social Ceremony, που στα ελληνικά σημαίνει «κοινωνική τελετή». Σήμερα, υπεύθυνη για την τροποποίηση των κανονισμών είναι η Παγκόσμια Ομοσπονδία Ποδοσφαίρου, η γνωστή μας FIFA, που ιδρύθηκε στις 21 Μαΐου του 1904 στο Παρίσι. Τιμήν ένεκεν, για την προσφορά της στο άθλημα, η Βρετανία είναι η μόνη χώρα που διατηρεί τέσσερις εθνικές ομάδες, αυτές της Αγγλίας, της Σκοτίας, της Ουαλίας και της Βόρειας Ιρλανδίας. Η ιστορία του ποδοσφαίρου Πόσες φορές έχουμε αναρωτηθεί ποια είναι ιστορικά η προέλευση του βασιλιά των σπορ; Ποιος το ανακάλυψε και ποιος το καλούπωσε έτσι ώστε σήμερα να αποτελεί το κορυφαίο παιχνίδι κίνησης, διασκέδασης, άθλησης, έντασης ακόμα και…επεισοδίων όλου του πλανήτη; Ο πολύς κόσμος πιστεύει ότι το ποδόσφαιρο είναι αγγλική υπόθεση. Το σίγουρο είναι ότι πράγματι η προσφορά των Άγγλων στο Άθλημα είναι τεράστια και αυτοί είναι που βοήθησαν έτσι ώστε το ποδόσφαιρο να έχει τη σημερινή του μορφή. Όμως η ανακάλυψη του αθλήματος δεν ανήκει στο Μεγάλο Νησί… Ιστορικά η καταγωγή του ποδοσφαίρου δεν είναι εύκολο να καθοριστεί.
Όμως όπως είπαμε και νωρίτερα αυτοί που το κωδικοποίησαν και το έφεραν στη σημερινή του μορφή είναι οι Άγγλοι. Το 1846 καθορίζονται για πρώτη φορά στο Πανεπιστήμιο του Κέιμπριτζ οι αρχικοί κανόνες και δύο χρόνια αργότερα από κοινού τα Πανεπιστήμια του Κέιμπριτζ και της Οξφόρδης προχώρησαν περισσότερο στην τελειοποίηση των κανονισμών. Εδώ να πούμε ότι το 1862 ο καθηγητής J.C. Thring θέσπισε τους δέκα πρώτους κανόνες, οι οποίοι αποτελούν μεγάλο μέρος των διεθνών κανονισμών και ισχύουν ακόμα και σήμερα με κάποιες μικρές τροποποιήσεις. Την ίδια χρονιά ιδρύθηκε και η «Νοτς Κάουντι», ο πρώτος ποδοσφαιρικός σύλλογος του κόσμου. Τέλος στις 26 Οκτωβρίου του 1863, γίνεται μία συνάντηση στο Λονδίνο μεταξύ των αντιπροσώπων των ομάδων που υφίστανται εκείνη την περίοδο και σχηματίζεται ο «Ποδοσφαιρικός Οργανισμός» που δεν είναι άλλος από την Αγγλική Ποδοσφαιρική Ομοσπονδία και υιοθετείται αυτόματα ο κανονισμός Thring. Ας γυρίσουμε όμως στα ιστορικά για να δούμε λίγο πιο αναλυτικά τις εκδοχές που αναφέραμε νωρίτερα σχετικά με την καταγωγή του βασιλιά των σπορ. Για τους Κινέζους υπάρχουν δύο εκδοχές: - Η πρώτη αναφέρεται στον 4ο αιώνα π.χ. περίοδο κατά την οποία οι Κινέζοι όχι μόνο έπαιζαν ποδόσφαιρο αλλά το θεωρούσαν και μέρος της εκπαίδευσης των στρατιωτών, η οποία γενικεύτηκε στις ημέρες της δυναστείας των Χαν (206 π.χ. – 25 π.χ.). Το ονόμαζαν “Τσίου Σίου” ή “Τσίου Χιου” και όπως αναφέρουν κάποια ιστορικά αγγλικά κείμενα, παιζότανε με μία μπάλα από πετσί, παραγεμισμένη με κουρέλια. Μία άλλη όμως εκδοχή (ιταλική) συμφωνεί στα περισσότερα εκτός από τη…γέμιση. Τη θέλει με μετάξι. Τα τέρματα ήταν δύο κοντάρια (ίσως από μπαμπού), τριάντα πόδια ύψος, (η απόσταση μεταξύ τους δεν αναφέρεται), και στη μέση ένα δίχτυ το οποίο είχε ένα μικρό άνοιγμα. Οι παίκτες κλωτσώντας τη μπάλα έπρεπε να την περάσουν από το κενό του διχτυού. Οι υπερασπιστές του ανοίγματος (οι αρχαίοι τερματοφύλακες) εν αντιθέσει με τη σημερινή εποχή δεν μπορούσαν να χρησιμοποιήσουν τα χέρια τους, παρά μόνο τους ώμους το κεφάλι και τα πόδια, για να εμποδίσουν τους αντιπάλους να περάσουν τη μπάλα από το κενό του διχτυού. - Η δεύτερη αναφέρεται στο 1697 π.χ. περίοδο κατά την οποία ο αυτοκράτορας Χουάνγκ Τι είχε τα γενέθλιά του και πρόσφερε σε μερίδα υπηκόων του μία πέτσινη μπάλα για να την χρησιμοποιήσουν στις εορταστικές εκδηλώσεις. Τότε αυτοί έφτιαξαν τέρματα από μπαμπού (3Χ4 όπως σημειώνει ο ιστορικός) και τα κάλυψαν από το πίσω μέρος με δίχτυα από μετάξι. Ο τρόπος παιχνιδιού ήταν περίπου ο ίδιος με αυτόν της πρώτης εκδοχής με τη διαφορά να βρίσκεται στην ονομασία (Τσου Κου). Οι Αζτέκοι Περνώντας στους Αζτέκους θα δούμε ότι στο Μεξικό γνώριζαν πολύ πιο πριν ένα ανάλογο με το ποδόσφαιρο παιχνίδι στο οποίο όμως η μπάλα ήταν μεγαλύτερων διαστάσεων από την κανονική, ή τουλάχιστον από την συνήθως απαντόμενη την εποχή εκείνη. Έχουμε όμως και μία άλλη εκδοχή σύμφωνα με την οποία στα τέλη του 12ου αιώνα με αρχές του 13ου αιώνα όλο το Μεξικό παίζει μπάλα, ένα παιχνίδι σαν το σημερινό ποδόσφαιρο! Οι Αζτέκοι είχαν αναπτύξει τον δικό τους πολιτισμό και το δικό τους παιχνίδι και, όπως ισχυρίζονται κάποιες γραφές, έκλεψαν το ποδόσφαιρο από τους ινδιάνους. Μπορεί να είναι κι έτσι, όμως ένας Ινδιάνος ιστορικός ο Αουκλατζετ, αναφέρει ότι οι συμπατριώτες του Ολμέκοι έπαιζαν μπάλα με αντιπάλους μία άλλη φυλή τους γνωστούς Μάγιας και χρησιμοποιούσαν το παιχνίδι του ποδοσφαίρου για να λύσουν τις διαφορές τους. Το παιχνίδι που έπεζαν οι Αζτέκοι ονομαζόταν “Ποτ-α-Ποκ” και τέθηκε υπό την προστασία του φτερωτού θεου Κουτζαλκόατλ και του θεού του νερού Τλαλόκ. Έμοιαζε με το σημερινό μπάσκετ και οι αντίπαλοι έπρεπε να περάσουν την όποια μπάλα χρησιμοποιούσαν από μία τρύπα που ήταν στερεωμένη σε τοίχο. Οι αρχαίοι Έλληνες Στην ευρωπαϊκή ιστορία του ποδοσφαίρου, εντοπίζεται άθλημα, με μεγάλες παραλλαγές από το σημερινό, που όμως όπως όλα δείχνουν, παιζόταν στην Ελλάδα. Για τα περί Ελληνικής καταγωγής υπάρχουν αρχαία κείμενα, με βασικό εκείνο του Πολυδεύκη των Διόσκουρων που γράφει για ένα υποτυπώδες ποδόσφαιρο, ονόματι “Επίσκυρος” ή “Επίκοινος” ή ¨Εφηβική” και παιζόταν με μία μπάλα που ήταν από κύστη βοδιού φουσκωμένη με αέρα ( δεν γνωρίζουμε πως), ή ήταν παραγεμισμένη με άμμο (επικίνδυνη εκτός αν δεν υπήρχαν κεφαλιές). Η αρχαία Ρώμη και οι Γαλάτες Όλοι γνωρίζουμε ότι οι Ρωμαίοι υιοθετούσαν κάθε έκφανση του Ελληνικού Πολιτισμού, για να τη διαδώσουν παντού όπου έφταναν οι Ρωμαϊκές λεγεώνες. Έτσι έκαναν και με τον αθλητισμό, αντιγράφοντας το παιχνίδι που είδαν από τους Έλληνες, με τη διαφορά ότι το βελτίωσαν δίνοντάς του μία νέα μορφή γνωστή ως «Χάσπαρτουμ». Αμέσως μετά τα αγωνίσματα της μπάλας τα γνώρισαν οι Γαλάτες. Οι Ρωμαίοι κατακτώντας τη χώρα τους διέδωσαν ότι είχε σχέση με αθλητισμό. Στη Νορμανδία παιζόταν μέχρι και το 1870, μόνο Χριστούγεννα και Καθαρή Δευτέρα, το άθλημα «Σουλ». Η λέξη προέρχεται από την κελτική «Χωλ», που σημαίνει Ήλιος. Στο «Σουλ», χρησιμοποιούσαν μία δερμάτινη μπάλα, παραγεμισμένη με πίτουρα και άχυρα, που και την κλωτσούσαν και την έσπρωχναν με τα χέρια. Η σύγχρονη Ιταλία Οι Ιταλοί έχοντας την προϊστορία των Ρωμαίων, πιστεύουν ότι μπορούν να διεκδικούν μεγάλη μερίδα από την πατρότητα και δεν χάνουν την ευκαιρία να αναφέρονται στο “Τζιούκο ντελ Κάλτσιο” (Giuco del Calcio), το οποίο είναι μια παραλλαγή με το σημερινό ποδόσφαιρο και ανάγεται στο 1550. Σύμφωνα με αυτό τον τρόπο παιχνιδιού οι παίχτες (27 για κάθε ομάδα!) ήταν ντυμένοι ομοιόμορφα με πολύχρωμες φορεσιές, με φτερά στα καπέλα και παντελόνια τύπου γκολφ. Οι Ιταλοί όμως μιλάνε και για κάποια άλλα ιστορικά στοιχεία. Το 1612, στο λεξικό της Βρετανικής Ακαδημίας υπήρχε και ο παρακάτω ορισμός: “Ποδόσφαιρο είναι ένα παιχνίδι που παίζεται στη Φλωρεντία, με δύο ομάδες, όπως σε παράταξη μάχης, με μία μπάλα φουσκωμένη με αέρα και μοιάζει με τη σφαιρομαχία που πέρασε από τους Έλληνες στους Λατίνους και από τους Λατίνους σε μας” (μάλλον πρέπει να εννοεί τον “Επίσκυρο”). Το ποδόσφαιρο στη Αμερική Το 1528, μία ομάδα από την Αμερική έκανε υποχρεωτική τουρνέ στην Ισπανία. Επρόκειτο για μια ομάδα αλυσοδεμένων Αζτέκων που έφερε στη βασιλική αυλή ο Ερνάν Ορτές με τους κονκισταδόρες του, να κάνουν επίδειξη του αθλήματος στον ανώτατο άρχοντα. Ποδοσφαιρικές ομάδες στην Αμερική υπήρχαν από το 1870 που έκαναν και δημόσιες εμφανίσεις στη Νέα Υερσέη. Από το 1880 σημειώθηκε αύξηση των οργανωμένων ομάδων και το ενδιαφέρων στο παιχνίδι άρχισε να απλώνεται μέχρι το 1884 οπότε ιδρύεται ο Αμερικανικός Ποδοσφαιρικός Οργανισμός, που έγινε ένας από τους πιο πρωτοπόρους Οργανισμούς στην υπηρεσία του Ποδοσφαίρου. Επιστροφή στην Αγγλία Η Ποδοσφαιρική Ομοσπονδία στην Αγγλία έχει επιτελέσει έργο. Αυτό δεν το αμφισβητεί κανείς. Πολλοί όμως την κατηγορούν ότι από σνομπισμό άργησε να γίνει μέλος της FIFA με την ίδρυση άλλωστε της οποίας διαφωνούσε ριζικά στην αρχή, και ότι δεν αφήνει το άθλημα να εκσυγχρονιστεί έτσι ώστε να αποκτήσει μελλοντικά περισσότερο ενδιαφέρων. Στα πρώτα της βήματα πάντως η Football Association (F.A.) δεν είχε συναντήσει την ανταπόκριση που θα ήθελαν οι ιδρυτές της. Ίσως να μην βοήθησαν σε αυτό και οι συλλογικές διοικήσεις. Τοσκηνικό άλλαξε πάντως όταν τα ηνία της F.A. ανέλαβε το 1867 ο Τσαρλς Ουίλιαμ Άλκοκ. Σε αυτόν πολλοί αποδίδουν ότι το football έγινε το εθνικό άθλημα των Βρετανών. Φτάνουμε λοιπόν επί των ημερών του στη διοργάνωση του «Κυπέλου Αγγλίας» και στον πρώτο επίσημο αγώνα παιζόταν μάλλον…κλωτσοσκούφι. Υπήρχαν δύο γκρουπ παιχτών που έτρεχαν ασταμάτητα όλοι πίσω από τη μπάλα, περισσότερο για προσωπική τους διάκριση παρά για την ομάδα τους… Όλα αυτά συμβαίνουν την περίοδο 1871-72 με τη συμμετοχή 15 σωματείων. Όσο για το…ταμπελάκι του πρώτου τελικού του ”F.A. CUP” έχει ως εξής: |
